Özlem ERMİŞ BEYHAN
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe ile dün öğle saatlerinde Türk ihracatçısının katma değerini artırmak için düzenlenen İnovasyon Haftası’nı konuştuğumuz sohbet toplantısındayken, TCMB’nin 500 baz puan faiz artırma haberi geldi. Gültepe, yüksek teknolojinin ihracattaki kaldıraç etkisini anlatırken, durdu, moralinin bozulduğunu saklayamadı: “Çok sıkıntı. Pek çok sektörümüz için büyük sıkıntı.”
“Merkez Bankası Başkanı’nı Ankara uçağında ikna ettik”
Gültepe, Merkez Bankası’nın reeskont kredilerinde attığı son adımın çok olumlu olduğunun altını çizdi: “Merkez Bankası Başkanımızı Ankara uçağında ikna ettik. Anlattık, politika faiziyle reeskont faizlerini fikslettirdik. O zaman yüzde 25’ti faizler.
Bizim aldığımız faiz yüzde 36- 37’ye geliyordu. Anlattık. Merkez Bankası Başkanı sahadan bilgi alıyor, not alıyor, yazıyor.” İhracatçının reeskont kredisinin faizi, son faiz artışı sonrası yine yüzde 35 artı komisyonlarla yüzde 36.5 seviyesinde olacak. Gültepe’nin moralini bozan da bu: “Ben daha düşük bir oranlı bir artış bekliyordum.
Siz yüzde 35’le, yüzde 36.5’le para alacaksınız, kullanacaksınız, üretim yapacaksınız, nasıl para kazanacaksınız. Kim uğraşacak?” Örneğin, hazır giyim son derece sıkıntıda olan bir sektör. Gültepe, “Yatırımcıları rakip ülkelere kaybeder miyiz?” sorumuzu söyle yanıtlıyor: “Bir dönem biliyorsunuz 200’e yakın firmamız Mısır’a gitmişti. Ancak pandemi sonrası iyi bir noktaya geldik. Anadolu üretim üssü haline geldi. Ancak alınan son ek vergi kararının da etkisi ile sektör rekabetçiliğini daha da kaybedecek. Şimdi pek çok yatırımcı yine Mısır, Fas, Cezayir gibi ülkelerde yatırım arayışına girdi.
Ya da Mısır’da yatırımı olan, ek yatırımını artık Türkiye’ye değil oraya yapıyor, kapasitesini yurtdışında büyütüyor.” İhracatçı bir de savaş kıskacında. TİM Başkanı, “Kuzeyimizde savaş var, güneyimizde savaş var. İnşallah daha büyümez savaşlar ama pazarlar biraz daha daralacak. Örneğin bakanımızla Mısır’a gideceğiz. Komşusu… Mutlak suretle ihracatı etkiler” dedi.
“Pazarların kendi daralmasının ötesinde bir kaybımız var”
İhracatçılar zaten bir süredir ana pazar Avrupa’daki daralmadan mustarip. Türk ihracatçısı için durum çok daha zor çünkü bu pazardaki kaybı, pazarın genel küçülmesinin çok üzerinde. Gültepe hazır giyimden örnek veriyor: İngiltere’de pazarın küçülmesi yüzde 15, Türkiye’nin bu pazara ihracatındaki daralma yüzde 25’lerde.
Almanya, Amerika pazarı hep böyle… Türkiye’den alım yüzde 15 ila 25 seviyesinde azalmış. TİM Başkanı, bu pazarların genel küçülmesinin 5 ile 10 puan üzerinde bir kayıp yaşıyor olmalarını, rekabet güçlerinin azalmasına bağlıyor. Rakipler bu dönem boş durmayıp Türkiye’nin pazar payını kapabilmek için stratejik kararlarla maliyetleri düşürecek adımlar atarken Türkiye’de üreticinin maliyetlerinde büyük bir artış yaşandı.
Gültepe yaşanan süreci anlatırken, “Çifte ateş altında kaldık, hem pazarlarımızın daralması, hem rekabetçi olamamamız bizi geri düşürdü. Rakiplerimiz fiyat kırarak müşterileri bizden çekmek için açık bir politika izlediler. Türkiye’deki fiyat tutturma sıkıntısı maalesef bizi ihracatta geçen yıl seviyesinde tutuyor” dedi.
Parite bu yıl artı yazıyor
TİM Başkanı’nın verdiği bilgiye göre, ihracatçılar bu yıl geçen yıldan farklı olarak parite avantajı yaşıyor. Gültepe, “Bu yıl parite bize artı çalışıyor. Geçen yıl parite bize 15 milyar doların üzerinde eksi yazdı, bu sene ise nisandan bu zamana kadar 1.5-2 milyar dolar kadar artıda gidiyor” ifadesini kullandı.
“İlave vergi kararı yanlış sadece enflasyonu artırır”
TİM Başkanı’na hazır giyime gelen ilave vergilerin etkisini de sorduk. Mustafa Gültepe, “Bana göre olmaması gereken bir şey, bir hazır giyimci değil TİM Başkanı olarak konuşuyorum” diye başladı söze ve şöyle devam etti: “Öncelikle Türkiye’de hazır giyimcilerin kullandığı kumaşın sadece yüzde 10’u ithal.
Rekabetçilik düşüyor. Hazır giyim Anadolu’da istihdamı sırtlayan bir sektör. Bu karar Türkiye’deki enflasyonu artıracak, daha pahalı kumaş almamızı sağlayacak, ihracatı zorlayacak bir karar. Hammaddenin korunması taraftarı değilim ben. İnovasyonu konuşuyoruz, korumacılıkla bugün artık bir yere gidemeyiz.”
Yüksek teknolojinin payında ilk hedef %10
novasyon Haftası, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100’üncü yılını kutladığımız 2023’te 10’uncu yılını kutluyor. Türkiye’nin yüksek teknoloji ihracatını artırma yolunda önemli bir kaldıraç rolünü üstlenen bu organizasyon, bu yıl 23-25 Kasım’da Haliç Kongre Merkezi’nde gerçekleştirilecek. Gültepe, İnovasyon Haftası ile ilgili şu bilgileri paylaştı: “Türkiye 10 yılda dünya inovasyon liginde 74’üncü sıradan 39’unculuğa yükseldi.
İhracatımız içinde yüksek teknoloji ürünlerinin payı yüzde 3.5. Bu payı yüzde 10’a çıkarmayı hedefliyoruz. Bu perspektifle önümüzdeki yüzyılda insanlığın inovasyona en çok ihtiyaç duyacağı 10 konu belirledik. Hızlandırılmış İnovasyon MaratONu başlattık. Türkiye’nin Girişimcileri Yarışması düzenliyoruz. Cumhuriyet’in 100. yılına özel ‘Türkiye’de İhracatın Yolculuğu Sergisi’ açıyoruz. TİM İhracat ve İnovasyon Raporu hazırlıyoruz.
İnovasyon ve yeşil dönüşüm kredisi için yeni paketler geliyor
TİM Başkanı Mustafa Gültepe, ihracatçılara yeni finansman paketleri hazırlandığını açıkladı: “İhracatçılarımıza yeni kaynaklar yaratabilme amacıyla halen Bankalar Birliği ile birlikte çalışıyoruz. Daha önce yeşil dönüşüm için başlattığımız kredi paketinden çok olumlu geri dönüşler aldık. Bu kapsamda yaklaşık 1.3 milyar dolar kredi kullanıldı. Uygun oranlarla, sektörü mutlu eden paketler oldu. Şimdi de ihracatçıların hem inovasyon hem de sürdürülebilirlik için ihtiyacı olan finansmanı sağlayabilmek için Bankalar Birliği ile çalışıyoruz. Çok yakında, çok güzel paketler açıklayacağız. Eximbank da özellikle inoasyon tarafında yeni paketler sunmaya hazırlanıyor.
